zondag, oktober 12, 2008

Opnieuw tripartite nodig

Alle Vlaamse peilingen vanaf 2006 tot 10 oktober 2008De resultaten van twee peilingen zagen de laatste dagen het licht: verleden week publiceerde La Libre Belgique de resultaten van haar driemaandelijkse partijbarometer, en dit week-end maakten De Standaard en de VRT de resultaten van hun peiling bekend.

De peiling van De Standaard en de VRT werd uitgevoerd na de kartelbreuk, terwijl La Libre Belgique twee resultaten publiceerde: één van voor de kartelbreuk, en één van na de kartelbreuk. De resultaten van de peiling van De Standaard/VRT en die van La Libre Belgique van na de kartelbreuk zijn gelijklopend, en statistisch gezien equivalent.

Alle Vlaamse peilingen vanaf 2006 tot 10 oktober 2008 (14 tot 26%)De eerste peilingen na de kartelbreuk plaatsen de CD&V net boven de drempel van de twintig procent, met enige marge de grootste partij van Vlaanderen. Daarmee zit de partij in de buurt van het resultaat van de federale verkiezingen van 2003 (21,4%), dat historisch gezien een absoluut dieptepunt was voor die partij. Veel reden tot juichen heeft die partij dus eigenlijk niet.

Open Vld lijkt er op dit ogenblik beter voor te staan, en behoudt haar score van de laatste verkiezingen. Er zijn echter twee partijen die het hard te verduren hebben in de peilingen: Vlaams Belang en sp.a (met kartelpartner Vl.Pro, voor zover dat nog bestaat). Het Vlaams Belang hangt nu gemiddeld rond de 15%, een achteruitgang van bijna tien procent vergeleken met twee jaar geleden, en ook op korte termijn kan de achteruitgang in de peilingen niet ontkend worden. Bij sp.a-Vl.Pro is de achteruitgang kleiner, maar een verkiezingsuitslag onder de vijftien procent zou voor die partij een even historisch dieptepunt zijn als waar de CD&V vandaag voor staat.

De absolute winnaar in de peilingen is natuurlijk Lijst Dedecker, die in de laatste peiling van De Standaard/VRT er zelfs in slaagt zowel Vlaams Belang als sp.a-Vl.Pro voorbij te steken, en daarmee de derde grootste partij van Vlaanderen zou worden. En Open Vld ligt zelfs in zicht op minder dan een foutenmarge. Hoewel dit de partij ongetwijfeld helpt om meer leden en steun te werven en de structuren uit te bouwen, zitten er ook angeltjes aan dit succes. Indien de partij volgend jaar «maar» tien of twaalf procent weet te halen, kan ze op de verkiezingsavond met een zware kater komen te zitten en psychologisch de verkiezingen verloren hebben, ook al heeft ze haar stemmenaantal verdubbeld.

Alle Vlaamse peilingen vanaf 2006 tot 10 oktober 2008 (0 tot 12%)Zowel bij Groen! als bij N-VA is men waarschijnlijk ook blij met de uitslag van de laatste twee peilingen. Groen! zit weer in een lichtjes stijgende lijn die ongetwijfeld moed zal geven aan de partijleiding, maar die de partij nog steeds niet uit de gevarenzone brengt. N-VA zit op ongeveer hetzelfde niveau: de partij scoort waarschijnlijk net genoeg om discussies over een zoektocht naar een nieuwe kartelpartner te kunnen vermijden, maar echt comfortabel is de situatie toch niet.

Het belangrijkste resultaat van deze peilingen is misschien wel dat ze aantonen dat er na de verkiezingen van 2009 terug een tripartite nodig zal zijn om een Vlaamse regering te vormen. Twee coalities liggen daarbij voor de hand: een voortzetting van de huidige coalitie (CD&V, Open Vld en sp.a-Vl.Pro), of een rooms-blauw-blauwe coalitie (CD&V, Open Vld en LDD). Een olijfboomcoalitie (CD&V, sp.a-Vl.Pro en Groen!) zal vermoedelijk niet over een meerderheid beschikken, en dus geen optie zijn, en een coalitie van CD&V, LDD en sp.a-Vl.Pro lijkt politiek weinig waarschijnlijk als ze al een meerderheid zou behalen. Het lijkt er daarmee op dat CD&V en Open Vld in Vlaanderen zullen kunnen rekenen op een vernieuwde regeringsdeelname, en een keuze zullen moeten maken tussen sp.a-Vl.Pro en LDD.

Alle Franstalige peilingen vanaf 2006 tot 3 oktober 2008De peiling van La Libre Belgique bevatte ook resultaten voor de Franstalige partijen, en daaruit blijkt opnieuw dat de PS in Wallonië weer de leiding heeft genomen. Of de twee partijen al dan niet vooruit gaan tegenover de laatste verkiezingen doet blijkbaar al veel minder ter zake.

Alle Franstalige peilingen vanaf 2006 tot 3 oktober 2008 (24 tot 36%)Want inderdaad, als er gekeken wordt naar de resultaten van de MR en de PS tegenover de laatste verkiezingen, blijkt dat de PS eigenlijk niet veel meer doet dan ter plaatse blijven trappelen – overigens op een historisch laag niveau. De MR daarentegen lijkt af te steven op een verlies van zo'n vijf procent. Kijken we echter twee verkiezingen achteruit, dan staat de MR netto nog steeds op winst, terwijl het de PS is die stevig achteruit gaat. De MR stond overigens vóór de laatste verkiezingen nog lager in de peilingen genoteerd dan vandaag, en behaalde toch een enorme verkiezingsoverwinning.

Alle Franstalige peilingen vanaf 2006 tot 3 oktober 2008 (10 tot 22%) Ecolo gaat er in de peiling van La Libre Belgique weer lichtjes op vooruit, terwijl de cdH haar plaats als derde Franstalige partij bevestigt. De twee partijen lijken echter mekaar stilaan te naderen, en dat het ook tussen die twee volgend jaar tot een zwaar duel zal komen valt dus niet uit te sluiten.

Alle Franstalige peilingen vanaf 2006 tot 3 oktober 2008 (0 tot 12%)Het Front National ten slotte blijft in Wallonië rond de kiesdrempel zwalpen, en veel verbetering lijkt er voor hen voorlopig ook niet in zicht te zijn.

woensdag, oktober 01, 2008

Kleine pronostiek over de staatshervorming

Nu het stof rond het voormalige Vlaams Kartel stilaan weer neergedwarreld is, kunnen we ons misschien eens aan een kleine pronostiek wagen over het verdere verloop van de staatshervorming en de beruchte «interinstitutionele dialoog». Of moeten we schrijven, niet-verloop?

Nadat het partijcongres van de N-VA de «interinstitutionele dialoog» wat haar betrof naar de prullenmand zond en daarmee het vertrouwen in de regering-Leterme I opzei en zich zelfs terugtrok uit de Vlaamse regering, stemde een grote meerderheid van de leden van de CD&V in met een voortzetting van diezelfde dialoog onder het motto «met de moed om door te zetten». Ik wil echter niet uitsluiten dat een aantal van de CD&V-leden zich genoodzaakt zagen de dialoog eerder «met de dood in het hart» toch nog maar een kans te geven.

Maar valt er nu werkelijk nog iets te verwachten van die dialoog? Het is in ieder geval zo dat met het uittreden van de N-VA uit die dialoog een convergentie van belangen optreedt bij alle andere betrokken partijen. Een zeer voor de hand liggend aspect dat reeds meerdere malen aangehaald werd in de media is dat iedereen nu gemotiveerd is om aan te tonen dat de N-VA de laatste maanden de bron van alle communautaire problemen is geweest, en niet de Franstaligen (of toch niet alleen). Voor de Open Vld komt daar nog bij dat zij er belang bij heeft ervoor te zorgen dat de CD&V zo snel mogelijk stappen zet die de wig tussen CD&V en N-VA nog wat dieper kunnen drijven, zodat de bruggen tussen de twee ex-kartelpartners definitief opgeblazen kunnen worden. Een vorm van staatshervorming die groot genoeg is voor de CD&V maar veel te klein voor de N-VA zou daarbij echt niet te versmaden zijn.

Ook de CD&V heeft nu een staatshervorming nodig, zodat Kris Peeters volgend jaar niet met lege handen naar de kiezer hoeft te trekken. Verder is voor de partij een oplossing voor Brussel-Halle-Vilvoorde dringend nodig, koste wat het kost – en het zal inderdaad wat mogen kosten. Dit dossier zal de partij, en zeker Yves Leterme die er maar liefst twee keer een verkiezingszaak van maakte, immers blijven achtervolgen zolang er geen oplossing gevonden is.

Tot slot zijn er nog de Franstalige partijen, en ook zij zullen de kans niet willen laten liggen om te bewijzen dat de N-VA, en bij uitbreiding alle Vlaams-nationalisten, de oorzaak van alle problemen in België zijn. Als hen dat bovendien niets hoeft te kosten, ja meer zelfs, als ze hoe dan ook objectief een goede zaak kunnen doen omdat ze aan de onderhandelingstafel zeer gewillige Vlaamse partijen zullen vinden, dan staat niets nog een vruchtbaar verloop van de «interinstitutionele dialoog» in de weg.

De vraag is dan hoe het resultaat van die dialoog eruit zal zien. In eerste instantie mag verwacht worden dat het eerste pakket van de staatshervorming, de zogenaamde «borrelnootjes», eindelijk goedgekeurd zullen worden door het parlement, en dan in het bijzonder die borrelnootjes die het Brusselse Gewest geld opleveren. Verder mag aangenomen worden dat de studiediensten van de Franstalige partijen al aan het uitrekenen zijn in welke delen van de Sociale Zekerheid er een transfert van Zuid naar Noord opgespoord kan worden, zodat die delen toch gesplitst kunnen worden – zij raken immers niet aan de solidariteit zoals de Franstaligen dat begrip begrijpen. Hierdoor zullen de transferts van Noord naar Zuid niet afnemen, maar netto zelfs toenemen, maar de Vlamingen krijgen wel een gedeeltelijke splitsing van de Sociale Zekerheid die ze dan zelf zouden moeten afwijzen.

Mag ook nog verwacht worden in het tweede pakket: een regeling van Brussel-Halle-Vilvoorde, vermoedelijk met een federale kieskring die amper enkele dagen geleden nog opnieuw opgerakeld werd door Didier Reynders in een interview met de krant Le Monde, plus een uitbreiding van de faciliteiten door middel van één of andere vorm van inschrijvingsrecht of iets gelijkwaardigs. Het valt ook niet uit te sluiten dat Marino Keulen over enkele weken plots tot de vaststelling komt dat alle juridische middelen uitgeput zijn, en hij geen andere keuze meer heeft dan de drie Franstalige burgemeesters alsnog te benoemen. Kern van de zaak is echter dat Brussel-Halle-Vilvoorde op zo'n manier gesplitst zal worden dat in geval van een splitsing van België de Franstaligen hun aanspraken op delen van de provincie Vlaams-Brabant zullen kunnen blijven behouden, of zelfs nog uitbreiden, en CD&V zal bereid zijn die toegeving te doen om van het dossier af te raken.

O ja, terloops: enkele jaren geleden schoot het toenmalige SPIRIT een gelijkaardige regeling nog af. De VlaamsProgressieven hebben vandaag geen vertegenwoordigers meer in de Kamer, en komer er strictu sensu dus niet eens aan te pas, maar als de partij bij haar kartelpartner zou protesteren, zou het wel eens kunnen dat sp.a van de gelegenheid gebruik zou willen maken om de puntjes binnen het kartel nog eens op de i te zetten: misschien willen de VlaamsProgressieven wel het voorbeeld van de N-VA volgen, ja zelfs een kartel met hen aangaan?

Het derde pakket van de staatshervorming, ten slotte, zal hetzelfde lot beschoren zijn als die beruchte derde fase in de jaren negentig: het zal er niet komen. Eens het tweede pakket goedgekeurd zal het communautaire dossier immers opnieuw de koelkast in verdwijnen, niet tot 2011, maar als het even kan tot 2015. Alleen een separatistische meerderheid in het Vlaams Parlement in 2009 of 2014 of een accident de parcours door externe factoren zal Yves Leterme ervan kunnen weerhouden in de voetsporen van zijn voorganger Guy Verhofstadt te treden: aan de macht komen met een stoer Vlaams programma, om zich vervolgens jarenlang te laten gebruiken als de gewillige handpop van de Belgische partij. En om op het einde meer en meer te lonken naar een Europees baantje, want na Vlaanderen zal ook België voor hem te klein blijken te zijn. Zelfs in de «serieuze» media begint men dat stilaan al door te hebben.

Een eerste test of al deze voorspellingen steek houden zal de behandeling van de splitsingsvoorstellen van Brussel-Halle-Vilvoorde in de Kamer zijn. Indien de Franstaligen zonder veel morren opnieuw een belangenconflict indienen, zal het duidelijk zijn dat er afspraken zijn gemaakt. Dienen de Franstaligen geen nieuw belangenconflict in, maar zorgen Open Vld en CD&V er zelf voor dat het dossier voldoende vertraging oploopt – de financiële crisis, tegenwoordig goed om elk, maar dan ook elk normaal democratisch proces de nek om te wringen zal ook hiervoor wel van pas kunnen komen– zal ook dat aantonen dat er afspraken zijn gemaakt, en meteen ook dat de Franstaligen partijen zo sterk zijn dat ze niet alleen dénken de CD&V de kelk tot op de bodem te laten leegdrinken, maar erin slagen die partij dat nog te laten doen ook. Dat het toch nog tot een crisis zou komen die tot een vroegtijdige val van de regering-Leterme I zou kunnen leiden, daar gelooft ondertussen niemand nog in. Desnoods laat kamervoorzitter Herman van Rompuy het splitsingsvoorstel wel zoekraken, of eet Yves Leterme het persoonlijk tot de laatste papiersnipper op.